تحلیل جریان‌های هنری نقاشی معاصر ازبکستان

کشور ازبکستان یکی از کشورهای مهم در عرصة فرهنگی آسیای مرکزی است که به‌ واسطة نقاشی‌های چند هزارسالة کشف‌شده در محوطة باستانی افراسیاب متعلق به قرن 7 و 8 م. و نگارگری مکتب بخارا در قرون 15 و 16 م. جزء کشورهای غنی از نظر هنرهای سنتی، به‌ویژه نقاشی بوده است. همین امر نگارندگان را بر آن داشت تا با فرضیه‌ای مبتنی بر وجود نشانه‌هایی از نقاشی و نگارگری با سابقة ازبکستان در نقاشی معاصر، جریانات هنری معاصر نقاشی این کشور را شناسایی کنند. نقاشی دورة معاصر یکی از صورت‌های هنری غالب در کشور ازبکستان است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، شناخت و معرفی رویکردهای متفاوت در عرصة نقاشی معاصر ازبکستان است. لذا پژوهش حاضر در پی جستجوی پاسخ دو سؤال اساسی زیر است : چه جریان‌های هنری در نقاشی معاصر ازبکستان غالب هستند؟ و اینکه این منشأ جریان‌های هنری از کدام منابع و سرچشمه‌هاست؟ آنچه در این مقاله مورد مطالعه قرار گرفت ما را به وجود دو سبک در نقاشی قرن بیستم ازبکستان رساند : 1. نقاشی معاصر با الهام از سنت‌های هنری به جای مانده، به خصوص نقاشی گذشته در ازبکستان که کاربرد عناصر سنتی و سمبولیک گویای هویت‌گرایی در این‌گونه آثار تحت تأثیر نقاشی‌های مکشوفه محوطه باستانی پنج‌کنت، افراسیاب و ورخشا، نقوش منسوجات و نگاره‌های موضوعی قرون گذشتة ازبکستان است. 2. نقاشی معاصر ملهم از هنر و فرهنگ روسی و اروپای شرقی و به وجود آمدن هنر آوانگارد در نقاشی قرن بیستم این کشور با رواج سبک‌های رئالیسم، امپرسیونیسم، کوبیسم و انتزاع که علاوه بر نقاشی در طراحی پوستر، تصویرسازی کتاب و در کل به جهت توسعه هنر گرافیک در ازبکستان حایز اهمیت و قابل بررسی است. پژوهش حاضر به شیوة توصیفی‌ـ تحلیلی به انجام رسیده و در بخش‌هایی از آن بنا به ضرورت تحقیق، مطالعات تطبیقی نیز انجام گرفته است. داده‌های این پژوهش عمدتاً به شیوة کتابخانه‌ای و نیز از طریق سایت‌های اینترنتی و مطالعات میدانی مرتبط به دست آمده‌اند.